Di tích lịch sử - văn hoá Quốc gia Đình Ngọc Trì
(BNP) - Đình Ngọc Trì, xã Bình Định, huyện Lương Tài được khởi dựng vào thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVIII) có quy mô to lớn, bộ khung bằng gỗ lim to khỏe.
Đình Ngọc Trì.
Trong kháng chiến chống thực dân Pháp ngôi đình bị phá hủy. Sau hòa bình lập lại nhân dân đã khôi phục lại ngôi đình để thờ Thánh với quy mô nhỏ, khoảng năm 1990, nhân dân địa phương dựng lại ngôi đình theo kiến trúc truyền thống, theo kiểu chữ Đinh, gồm 03 gian 02 chái đại bái và 02 gian hậu cung, bộ khung bằng gỗ to khỏe. Năm 2018, nhân dân địa phương xây dựng thêm tòa tiền tế, mái đao cong, bộ khung hoàn toàn bằng gỗ.
Toà đại đình.
Bờ nóc đắp lưỡng long chầu nhật.
04 mái đao cong.
Đình Ngọc Trì ngày nay là công trình kiến trúc được nhân dân khôi phục lại sau chiến tranh, theo lối kiến trúc truyền thống. Trên các con chồng, cốn, được chạm khắc hoa văn, hoa lá cách điệu nghệ thuật. Các đồ thờ tự, sắc phong, hoành phi, câu đối là những sản phẩm tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của từng thời kỳ trong lịch sử.
Ban thờ chính toà tiền tế.
Bộ khung chịu lực được làm bằng gỗ.
Cửa mở 03 gian.
Đình Ngọc Trì hiện có kiến trúc kiểu tiền chữ Nhất, hậu chữ Đinh. Gồm toà tiền tế 03 gian, 02 chái 04 mái đao cong, mở cửa 03 gian giữa. Bộ khung chịu lực được làm bằng gỗ.
Hậu cung thờ Lã Nam Để.
Trên các con chồng, cốn, chạm khắc hoa văn, hoa lá cách điệu nghệ thuật.
Đại đình kiến trúc kiểu chữ Đinh, gồm 03 gian 02 chái và 02 gian hậu cung. Bộ khung được liên kết bởi 06 hàng cột ngang và 04 hàng cột dọc. Bộ vì nóc có kết cấu kiểu con chồng trụ giá chiêng, cột trụ trốn, vì nách kiểu cốn mê. Trên các con chồng, cốn được trang trí, chạm khắc hình hoa lá cách điệu.
Cây đa Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết trồng tại khuôn viên đình.
Ban thờ Anh hùng liệt sỹ và người vô gia cư tại đình.
Đình Ngọc Trì thờ Lã Nam Để hiệu Chàng Lang là con của Lạc Long Quân. Khi Lạc Long Quân trị thủy, thần thường đi trên sông Thiên Đức và có nhiều hiệu nghiệm, vì thế dân thôn lập miếu thờ. Đến thời Lý Anh Tôn sai Thái úy Tô Hiến Thành đi dẹp giặc Chiêm - ông vào đền thành tâm cầu đảo, mượn cờ thần để đi đánh giặc. Giặc chiêm Thành tán bại, ông bèn về triều gia phong là Lã Nam Để lang quân và gia phong cho lễ vào tiết xuân. Các triều đều phong tặng - dự vào hàng Thượng đẳng linh thần.
Bộ bát bửu.
Long đình.
Ngựa bạch tại đình.
Các di vật còn lại trong đình khá phong phú gồm: 3 tấm bia đá thời Nguyễn: “Danh truyền bất hủ”; “Thanh phong tắc như”; “Cao sơn ngưỡng chỉ”; 01 thần tích chữ Hán Nguyễn Bính soạn năm 1572; 08 đạo sắc phong do các đời vua ban tặng; các đồ thờ tự: hoành phi, câu đối, độc bình, lư hương, chuông đồng, hộp sắc, đài trầu là những sản phẩm nghệ thuật điêu khắc thời Nguyễn.
Đình Ngọc Trì được xếp hạng là di tích lịch sử - văn hoá cấp Quốc gia tại Quyết định số 188-QĐ/BT ngày 13/2/1995 của Bộ Văn hoá - Thông tin.