Chuyên gia trao đổi tháo gỡ 'điểm nghẽn' đấu thầu thuốc cho hàng trăm giám đốc bệnh viện

Phát biểu tại Hội nghị thường niên Câu lạc bộ Giám đốc bệnh viện các tỉnh phía Bắc năm 2024 như Sức khỏe & Đời sống đã đưa tin trước đó, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định, tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị y tế tại một số cơ sở y tế công lập xuất hiện nhiều hơn kể từ sau giai đoạn cao điểm phòng, chống dịch COVID-19.

Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, sự phối hợp của các bộ, ngành Trung ương, các địa phương, ngành y tế đã từng bước khắc phục được tình trạng trên, đảm bảo công tác khám chữa bệnh.

Chia sẻ tại hội nghị, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, một số giám đốc bệnh viện cũng bày tỏ sau khi Nghị quyết 30 của Chính phủ về tháo gỡ khó khăn trong mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư y tế hết hiệu lực vào ngày 30/12/2023, các bệnh viện giải quyết khó khăn trước mắt như thế nào. Các giải pháp tiếp theo đã có sự chuẩn bị, đó là Luật Khám bệnh, chữa bệnh sửa đổi; Luật Đấu thầu có hiệu lực từ 1/1/2024.

Đặc biệt, Chính phủ kịp thời ban hành Nghị định 24/2024/NĐ-CP ngày 27/2 vừa qua về công tác đấu thầu, trong đó có những mục rất cụ thể về mua sắm thuốc, vật tư y tế. Đây là tháo gỡ cần thiết để các bệnh viện thực hiện việc mua sắm.

Có thể triển khai ngay việc mua sắm đấu thầu thuốc

Liên quan đến Nghị định 24, chia sẻ tại hội nghị Câu lạc bộ giám đốc bệnh viện khu vực phía Bắc, ông Hoàng Cương, Trưởng phòng chính sách, Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết tính từ 1/2024 khi Luật Đấu thầu mới có hiệu lực áp dụng, đã có trên 1 vạn gói thầu các ngành nghề phát hành hồ sơ mời thầu theo luật mới, trong đó có các gói thầu mua sắm cho y tế.

Theo ông Cương, ngày 27/2 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 24 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu, là cơ sở để các bệnh viện triển khai ngay việc mua sắm mà không cần chờ sự ra đời của những thông tư hướng dẫn.

Ông Cương cũng nhấn mạnh: Luật Đấu thầu mới và Nghị định 24 có nhiều điểm mới, giúp đấu thầu thuốc, vật tư y tế thuận lợi hơn, có thể chỉ định thầu trong trường hợp có dịch bệnh, hoặc ngay trong một số tình huống để đảm bảo hoạt động thường xuyên của bệnh viện. Bên cạnh đó cũng có một số hình thức mua sắm mới như chào giá trực tuyến minh bạch trên mạng đấu thầu quốc gia, 3-4 ngày bệnh viện có thể mua được linh kiện bị hỏng

Nói về Nghị định 24, ông Cương cho hay, Nghị định cho phép các bệnh viện có thể xác định giá gói thầu theo báo giá, kể cả trường hợp có một báo giá thì cũng lấy báo giá đó làm giá dự kiến cho gói thầu, hoặc có nhiều báo giá thì có thể lấy giá dự kiến từ gói thầu giá cao nhất. Đây là điểm mới rất đáng chú ý so với các quy định trước đó.

Ngoài ra, các bệnh viện cũng có thể áp dụng tùy chọn, mua thêm tối đa 30% gói thầu mua sắm trước đó. Quy định mới cũng giao quyền cho chủ đầu tư, nhận diện được những khó khăn vướng mắc trước đây để gỡ khó.

Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai Đào Xuân Cơ cho biết, Nghị định 24 được xây dựng trên cơ sở Thông tư 14 và tinh thần của Nghị quyết 30, quy định khi đấu thầu mua thuốc, vật tư hóa chất không nhất thiết phải cần 3 báo giá như trước đây. Bên cạnh đó, nghị định cho phép ghi vào hồ sơ thầu mua vật tư, thiết bị y tế công bố xuất xứ hàng hóa thuộc nhóm nước, khu vực và vùng lãnh thổ theo khả năng tài chính và nhu cầu của bệnh viện, đáp ứng cho khám chữa bệnh của người dân. Đây là bước tiến mới thuận lợi cho các bệnh viện thực hiện mua sắm, đấu thầu trong thời gian tới.

TS.BS Nguyễn Văn Thường, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Đức Giang (Hà Nội) cũng chia sẻ, Nghị định 24 giúp bệnh viện giải quyết khá nhiều vấn đề thực tế. Cụ thể, Nghị định nói rõ quy trình đấu thầu gồm bao nhiêu bước, các bước phải làm thế nào, có sẵn biểu mẫu để triển khai đấu thầu… Nhưng trong nghị định cũng ghi rõ, Bộ Y tế cần phải làm thêm một số bước như phân nhóm trang thiết bị, nhóm vật tư và nhóm thuốc, nhóm nào cần đấu thầu tập trung, nhóm nào cho các bệnh viện tự chủ.

Theo PGS.TS Đào Xuân Cơ, các bệnh viện có thể vận dụng Nghị định 24 vào mua sắm, đấu thầu trong nhu cầu cấp bách được ngay, bởi thủ tục mua sắm cấp bách đã được rút gọn nhiều so với trước.

Đấu thầu thuốc, vật tư, vẫn có những khó khăn từ thực tiễn...

Tuy nhiên, khi trao đổi thảo luận tại hội nghị cũng như chia sẻ bên lề, không ít lãnh đạo bệnh viện cũng bày tỏ lo lắng về tính trung thực và chính xác của báo giá trang thiết bị, vật tư y tế mà các doanh nghiệp đưa ra. Bệnh viện lo ngại mua phải giá cao, sau này khi thanh tra sẽ thành thất thoát tài sản.

PGS.TS Đào Xuân Cơ khi doanh nghiệp báo giá, kê khai trên hệ thống cũng chưa chắc đã an toàn bởi có thể doanh nghiệp nâng khống giá. "Câu chuyện này phổ biến khi nhiều doanh nghiệp thành lập nhiều công ty, các công ty trúng thầu, chủ đầu tư vẫn rơi vào tình cảnh mua phải giá đắt và khi kiểm toán lại sai phạm"- ông Cơ nói.

Cùng đó, theo phản ánh của nhiều lãnh đạo bệnh viện, để có thể đấu thầu rộng rãi với số lượng lớn cơ sở y tế vẫn phải chờ các thông tư hướng dẫn. Đại diện nhiều bệnh viện cũng thừa nhận chưa thể dễ dàng đấu thầu mua sắm đủ thuốc, vật tư.

Về vấn đề này, ông Hoàng Cương cho biết, việc báo giá là quyền của doanh nghiệp và doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm với việc báo giá. Còn chủ đầu tư là các bệnh viện nếu thấy việc báo giá không đảm bảo tính chính xác thì có thể lấy báo giá được công khai rộng rãi tại Cổng thông tin điện tử Bộ Y tế để đối chiếu. Nếu doanh nghiệp báo giá cao, chủ đầu tư thấy không phù hợp thì chọn doanh nghiệp khác.

Hiện nay, Bộ Y tế và Bộ Kế hoạch Đầu tư đang xây dựng các thông tư hướng dẫn Nghị định 24 để các bệnh viện áp dụng trong mua sắm, đầu thầu. Theo đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Nghị định 24 rút ngắn quy trình đấu thầu hơn so với trước kia, các bệnh viện căn cứ vào để mua sắm...

"Trong 3 thông tư của Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện các quy định tại Nghị định này thì một thông tư liên quan đến đàm phán giá, một thông tư về mua sắm tập trung là trách nhiệm của Bộ Y tế, còn đối với bệnh viện nếu tự mua thì cũng không ảnh hưởng gì. Một số bệnh viện lớn chỉ có vướng mắc trong việc xây dựng các tiêu chí đánh giá, chúng tôi đã hướng dẫn"- ông Cương nói.

Nghị định 24 được kỳ vọng sẽ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư, thiết bị y tế xảy ra thời gian qua. Các quy định này được đánh giá sẽ tạo sự chủ động, linh hoạt cho bệnh viện trong mua thuốc, vật tư phục vụ khám chữa bệnh.

Tại hội nghị, lãnh đạo Bộ Y tế cho biết đang phối hợp cùng với các bộ ngành có thể ban hành các thông tư hướng dẫn trong thời gian sớm nhất.