Hiệu quả phương pháp nút mạch trong điều trị ung thư gan

Bệnh nhân Nguyễn Văn Kỉ (50 tuổi) ở xã Phù Chẩn, TX Từ Sơn có biểu hiện đau nhiều vùng mạn sườn phải trong thời gian dài khiến cơ thể mệt mỏi, gầy yếu, sút cân. Đi khám và được phát hiện mắc ung thư gan, đáng nói hơn là khối u có kích thước lên đến 10x11cm và đang trong giai đoạn tiến triển. Sau khi được các bác sĩ tư vấn, giải thích rõ ràng về các phương pháp điều trị, ưu – nhược điểm của từng phương pháp thì ông và gia đình đã đồng ý chọn phương pháp nút mạch u gan.

Còn bệnh nhân Nguyễn Văn Chung (33 tuổi) ở xã Việt Thống, huyện Quế Võ có tiền sử bị viêm gan B, sau thời gian lao động ở nước ngoài về, anh phát hiện bị xơ gan và đi kiểm tra thấy mình đã bị ung thư gan. Mặc dù khá lo lắng nhưng được sự tư vấn của các bác sĩ, anh và gia đình chọn nút mạch u gan thay vì phương pháp truyền hóa chất toàn thân. Anh cho biết, lúc mới đầu nút mạch về thì cũng đau vì thuốc mới vào, nhưng sau 1-2 ngày thì hết đau và chỉ đến ngày thứ 5 là anh được xuất viện. Điều khiến anh hài lòng hơn cả là trong suốt quá trình làm nút mạch, anh không hề đau đớn và hoàn toàn tỉnh táo, lại được bác sĩ trò chuyện, hỏi han liên tục nên cảm giác khá nhẹ nhàng. Sau nút mạch về nhà, anh chia sẻ sức khỏe đã hồi phục được đến 70-80%. Lần đến tái khám sau 1 tháng nút mạch này, anh hi vọng kết quả sẽ tốt để không phải điều trị nhiều nữa mà yên tâm làm việc.

Đến nay đã có hơn 50 bệnh nhân ung thư gan được điều trị bằng phương pháp nút mạch khối u, 100% có đáp ứng điều trị tốt với phương pháp can thiệp này

Với ung thư gan, hiện nay có thể điều trị triệt căn bằng phẫu thuật hay đốt u gan bằng sóng cao tần. Nhưng những phương pháp này chỉ có chỉ định với bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm với khối u nhỏ, hoặc 1 khối u và khối u chưa di căn sang cơ quan khác. Tuy nhiên, trên thực tế hầu hết bệnh nhân ở Việt Nam đều phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, khi mà các khối u đã có kích thước khá lớn, không sử dụng được các phương pháp trên. Vì vậy, nút mạch khối u được coi như “cứu cánh”, là biện pháp hữu hiệu nhất với những trường hợp này. Nguyên lí cơ bản của nút mạch khối u gan là luồn một ống thông rất nhỏ từ đùi đi đến động mạch gan và chụp lại các mạch máu, sau đó xác định mạch máu nuôi dưỡng khối u và dùng hóa chất nút lại, khiến khối u không được nuôi dưỡng nữa và bị tiêu diệt dần dần. Hiểu nôm na, đơn giản nhất là khối u đang được nuôi dưỡng hàng ngày nên sẽ ngày càng to, càng phát triển và có thể di căn sang các bộ phận khác. Khi nút mạch – tức là dùng một vật chặn đường nuôi dưỡng khối u lại, không được tiếp chất nuôi dưỡng, lại bị hóa chất tác động truyền vào nên khối u sẽ từ từ bị phân hủy và tiêu diệt dần dần - Bác sĩ CKI Đào Mạnh Sơn – Phó trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, BVĐK tỉnh cho biết. Đặc biệt, vật liệu để nút mạch mà bệnh viện sử dụng là các hạt vi cầu gắn hóa chất. Đây là những vật liệu rất tốt có khả năng ngậm hóa chất chống ung thư trong một thời gian dài. Sau khi các hạt vi cầu gắn hóa chất này được bơm vào động mạch sẽ nút tắc mạch máu nuôi khối u, hóa chất được giải phóng ra một cách từ từ và duy trì nồng độ hóa chất cao ở trong khối u,vừa chặn đường nuôi dưỡng khối u, vừa từ từ tiêu diệt khối u. Điều này cũng có nghĩa là hóa chất chỉ tác động tại vị trí khối u chứ không bị tác động đến toàn thân như phương pháp truyền hóa chất, bệnh nhân sẽ không phải nằm viện kéo dài và bị những tác dụng phụ của hóa chất toàn thân như mệt mỏi, nôn, đi ngoài, rụng tóc… Với đặc thù để bệnh tiến triển và phát hiện ở giai đoạn khá muộn, nên tính chất bệnh ung thư gan của các bệnh nhân hiện nay khá phức tạp. Sau nút mạch 1 tháng, bệnh nhân sẽ được hẹn đến tái khám và chụp chiếu, làm các chẩn đoán lại để đánh giá hiệu quả sau nút mạch.

BVĐK tỉnh đưa vào sử dụng hệ thống chụp mạch số hóa xóa nền DSA từ tháng 9/2016, từ đó triển khai thành công kĩ thuật điện quang can thiệp và phương pháp nút mạch khối u gan đã được thực hiện với hơn 50 bệnh nhân. Các bác sĩ cho biết, kết quả nghiên cứu thống kê trên 50 bệnh nhân nay cho thấy, 100% bệnh nhân có đáp ứng điều trị tốt đối với phương pháp can thiệp này. Đặc biệt, có đến 15% trong số đó đã đáp ứng hoàn toàn, nghĩa là sau nút mạch, khối u đã được tiêu diệt hoàn toàn và bệnh nhân có cuộc sống, sinh hoạt hoàn toàn như người bình thường. Còn lại 85% bệnh nhân có đáp ứng một phần sẽ tiếp tục được điều trị tiếp bằng nút mạch lần 2, lần 3 hoặc các biện pháp can thiệp khác như đốt u gan bằng sóng cao tần hoặc phẫu thuật ngoại khoa cắt bỏ khối u.

Bác sĩ Sơn cũng cho biết thêm, sau nút mạch, bệnh nhân có thể sẽ xuất hiện triệu chứng đau ở vùng gan được can thiệp do hóa chất bắt đầu có tác dụng, kèm theo đó có thể là sốt và nôn.Tuy nhiên hầu hết các triệu chứng đều khá nhẹ nhàng và chỉ kéo dài 3-5 ngày. Sau nút mạch, bệnh nhân chỉ cần sử dụng thuốc kháng sinh để chống viêm, thuốc giảm đau và chống nôn thông thường, hoàn toàn không phải truyền hóa chất hay can thiệp gì khác.

Nút mạch khối u gan trên hệ thống chụp mạch số hóa xóa nền DSA là kĩ thuật cao trước đây chỉ được triển khai tại tuyến trung ương. Nút mạch u gan có những ưu điểm vượt trội của phương pháp can thiệp ít xâm lấn, giúp bệnh nhân không phải trải qua cuộc phẫu thuật, quá trình làm thủ thuật lại khá nhẹ nhàng, sức khỏe của bệnh nhân hồi phục nhanh mà hiệu quả đem lại khá rõ rệt. Chính vì vậy, triển khai được tại bệnh viện tỉnh kĩ thuật này trước hết là phục vụ thiết thực cho người bệnh được tiếp cận với những phương pháp điều trị tối ưu, sau đó là góp phần khẳng định vị thế, tay nghề chuyên môn của đội ngũ y, bác sĩ tỉnh nhà.