Xây dựng nếp sống văn hóa “không hút thuốc lá tại cơ sở y tế”

Hút thuốc lá tại bãi để xe, ở hành lang bệnh viện, khu vực lái xe taxi chờ đón khách trong viện, thậm chí hút cả ở trong phòng bệnh…là những hình ảnh không khó để có thể bắt gặp những năm trước đây tại các cơ sở y tế. Mặc dù nhận thức được khói thuốc lá có ảnh hưởng đến sức khỏe con người, đặc biệt là những người đang có bệnh; nhưng vì không có quy định, cũng không ai nhắc nhở, nên việc hút thuốc lá tại cơ sở y tế vẫn diễn ra hàng ngày, hàng giờ.

Pano “Cơ quan không khói thuốc – Cấm hút thuốc lá nơi làm việc” tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh được đặt ngay lối vào của đơn vị, giúp toàn thể cán bộ và người bệnh khi đến Trung tâm có ý thức về việc không hút thuốc lá

Tuy nhiên, đó là những hình ảnh thường thấy trước đây. Còn hiện nay, khi đến các bệnh viện, trung tâm y tế hay trạm y tế trên địa bàn cả tỉnh, hầu như nơi nào người dân cũng có thể thấy hình ảnh tấm pano lớn “Cơ quan không khói thuốc”, cùng với đó là hàng loạt các pano nhỏ, áp phích tuyên truyền về tác hại của thuốc lá; biển “Cấm hút thuốc” được dán khắp các hành lang, các khoa, phòng, buồng bệnh… Nhờ những tài liệu tuyên truyền trực quan như vậy, người dân cũng có nhận thức tốt hơn về việc không hút thuốc lá tại cơ sở y tế. Đặc biệt, với những người có thói quen hút thuốc lâu năm, chưa thể từ bỏ được thuốc lá cũng có ý thức hơn khi nhìn thấy những biển cấm, để từ đó không thực hiện thói quen, hành vi không văn minh, lịch sự là hút thuốc lá gây ảnh hưởng đến người xung quanh trong cơ sở y tế.

Ngoài những tài liệu truyền thông được cơ quan chức năng cấp, nhiều đơn vị còn tự đầu tư pano, áp phích, tranh ảnh về tác hại của thuốc lá treo tại các vị trí tập trung đông người của đơn vị. (trong ảnh – áp phích được TTYT TX Từ Sơn tự đầu tư, thiết kế nâng cao nhận thức về việc không hút thuốc lá của người bệnh khi đến khám chữa bệnh)

Bác sĩ Ngô Minh Thái – Phó giám đốc Trung tâm y tế TX Từ Sơn – một trong những đơn vị tiêu biểu trong hoạt động PCTHTL của ngành y tế cho biết, ngoài những tài liệu tuyên truyền về tác hại của thuốc lá được Sở Y tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cung cấp, đơn vị cũng tự thiết kế và cho in thêm rất nhiều áp phích, tranh ảnh để treo, dán ở những vị trí tập trung đông người. Nhờ thế, người bệnh, người nhà người bệnh nhìn thấy cũng có ý thức hơn trong hành vi của mình. Hơn nữa, đội ngũ bảo vệ của bệnh viện cũng được giao nhiệm vụ thường xuyên đi kiểm tra, giám sát, nhắc nhở các trường hợp có hành vi hút thuốc lá trong khuôn viên đơn vị. Vừa đánh vào ý thức tự giác, vừa có người trực tiếp nhắc nhở nên tình trạng hút thuốc lá tại trung tâm hiện nay gần như là không còn, không khí để cán bộ làm việc cũng như người dân đến khám, chữa bệnh luôn được đảm bảo trong lành, sạch sẽ.

Tất cả các căng tin của BVĐK tỉnh đều không thực hiện bày bán thuốc lá nhằm góp phần vào việc xây dựng môi trường bệnh viện không khói thuốc

Trao đổi về vấn đề bán thuốc lá tại căng tin bệnh viện, chị Hà Thị Quế Ly – người trực tiếp bán hàng tại cangtin tòa nhà C2, Bệnh viện đa khoa tỉnh cho biết, trước đây thì chị không rõ tình hình bán thuốc lá tại bệnh viện ra sao, nhưng bản thân chị cho rằng có cầu ắt sẽ có cung, kiểu gì cũng có bán, dù ít dù nhiều. Nhưng hiện nay, ngay từ khi kí hợp đồng thực hiện bán hàng trong cangtin của bệnh viện, đơn vị đã yêu cầu rõ ràng điều khoản là “không bán thuốc lá”. Và tất nhiên, nếu vi phạm sẽ bị phạt, thậm chí là bị cắt hợp đồng. Vì thế nên mặt hàng thuốc lá không bao giờ xuất hiện trong quầy hàng hết. Đôi khi cũng có người đến hỏi, nhưng 1-2 lần biết không bán nên người ta cũng không hỏi mua nữa.

Thực tế với đơn vị bệnh viện đa khoa tỉnh có hàng nghìn cán bộ, nhân viên; công việc của các y, bác sĩ lại căng thẳng, nhiều áp lực nên có không ít nhân viên y tế cũng là người hút thuốc lá. Tuy nhiên, cho đến nay, số lượng cán bộ y tế của đơn vị còn hút thuốc chỉ còn đếm trên đầu ngón tay. Họ cũng không thực hiện hành vi hút thuốc lá tại nơi làm việc, bởi hơn ai hết họ là người rõ nhất tác hại của khói thuốc lá tới bản thân và những người xung quanh hít phải khói thuốc thụ động. Trong công cuộc PCTHTL, cán bộ y tế là người đóng vai trò vô cùng quan trọng, bởi họ là người nắm chắc những kiến thức liên quan đến thành phần, độc tính, cơ chế gây bệnh của khói thuốc lá. Họ cũng là người chứng kiến rõ ràng nhất sự tác động khủng khiếp của khói thuốc lá đến tất cả các cơ quan, bộ phận trên cơ thể con người. Hơn thế nữa, tiếng nói của cán bộ y tế cũng có trọng lượng rất lớn, có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhận thức và quan điểm, góp phần thay đổi cả hành vi, lối sống của người bệnh. Vì vậy, cán bộ y tế cũng là những người tuyên truyền viên hiệu quả nhất về PCTHTL.

Phong trào xây dựng điển hình tiên tiến, xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở đang được triển khai sâu rộng trong mọi mặt của đời sống. Nếp sống văn hóa có thể được thể hiện ở những phong trào lớn như “xây dựng nông thôn mới”, những chiến dịch “chống rác thải nhựa” từ cấp trung ương, cấp tỉnh; nhưng cũng có thể được ghi nhận chỉ với những hành vi rất nhỏ, rất đơn giản là không hút thuốc lá. Trước đây, hút thuốc lá có thể được coi là “một nét văn hóa” của một bộ phận người dân; nhưng giờ, khi khoa học phát triển, những nghiên cứu cụ thể về tác hại thuốc lá, những thực tế bệnh nhân phải chịu rất nhiều căn bệnh do thuốc lá gây ra đã chứng minh đó là hành vi “phi văn hóa”.

Tất nhiên, để có thể loại bỏ được hành vi “phi văn hóa” này, cần có sự nỗ lực, sự vào cuộc của tất cả các cấp, các ngành, và trước hết là nhận thức và hành động của mỗi cá nhân người hút thuốc lá. Đã có những Luật định, những chế tài nhưng để xây dựng được nếp sống văn hóa không hút thuốc lá còn là cả một chặng đường dài. Thế nhưng, nếp sống văn hóa “không hút thuốc lá tại cơ sở y tế” đã và đang được hình thành mang lại những hiệu quả tích cực, được cán bộ y tế và đông đảo người dân đón nhận. Đó là một trong những minh chứng rõ ràng rằng nếu muốn sẽ có thể làm được, có cố gắng ắt sẽ có thành quả. Từ nếp sống văn minh “không hút thuốc lá tại cơ sở y tế”, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để hi vọng sẽ tiếp tục nhân rộng những mô hình không hút thuốc lá tại các địa điểm khác. Để từ đó, nếp sống văn minh “không hút thuốc lá” mang lại cho cộng đồng một không gian sống trong sạch, lành mạnh hơn.