Internet vạn vật (IoT) và dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa

Việc ứng dụng công nghệ SDN (Software-Defined Networking) trong mô hình, kiến trúc trạm trung chuyển sẽ giúp các mạng độc lập của các tổ chức, nhà cung cấp dịch vụ khác nhau kết nối và trao đổi lưu lượng. Đây là một vấn đề mới mẻ, hấp dẫn và có giá trị ứng dụng cao, hứa hẹn nhiều kết quả thiết thực trong đời sống Việt Nam hiện nay. Với ngành y tế, việc ứng dụng công nghệ SDN này vào hoạt động chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng là một hướng phát triển công nghệ phù hợp với tiến trình cách mạng công nghệ 4.0 trên phạm vi toàn cầu. Mỹ và nhiều nước phát triển trên thế giới đã triển khai việc chăm sóc sức khỏe trên nền tảng công nghệ SDN và gặt hái được nhiều kết quả. Những nền tảng y tế trực tuyến sẽ giúp người dùng kết nối và nhận lời khuyên từ các bác sĩ đáng tin cậy để giảm thiểu những lo lắng về sức khỏe. Mặt khác, các nền tảng y tế trực tuyến này còn phối kết với những hệ thống bệnh viện và phòng khám lớn nhất, nhằm đem lại các trải nghiệm tốt hơn đối với việc chăm sóc sức khỏe của người dân.

Theo Ray Parker (2018), công nghệ đã phá vỡ mọi ngành công nghiệp bao gồm chăm sóc sức khỏe, kinh doanh, tài chính và các ngành khác, trong đó, lĩnh vực chăm sóc sức khỏe vẫn là lĩnh vực đi đầu trong việc áp dụng các thay đổi công nghệ để cách mạng hóa chẩn đoán và điều trị. Internet vạn vật (IoT) đã mang lại vô số lợi ích như cải thiện hiệu quả và chất lượng dịch vụ bằng cách triển khai nó trong các thiết bị y tế. Chăm sóc sức khỏe từ xa đã sử dụng các thiết bị kết nối để thu thập dữ liệu từ máy theo dõi thai nhi, mức đường huyết, điện tâm đồ và máy theo dõi nhiệt độ... Ngoài ra, phần lớn các bệnh viện đã đầu tư vào việc giới thiệu giường thông minh để theo dõi sức khỏe bệnh nhân. Các thống kê dưới đây đã tiết lộ việc sử dụng IoT (Internet vạn vật) trong chăm sóc sức khỏe và tác động chung đến ngành công nghiệp:

Gần 60% các tổ chức chăm sóc sức khỏe đã giới thiệu các thiết bị IoT vào các cơ sở của họ.

73% các tổ chức chăm sóc sức khỏe sử dụng IoT để bảo trì và giám sát.

87% các tổ chức chăm sóc sức khỏe có kế hoạch triển khai công nghệ IoT vào năm 2019, cao hơn một chút so với 85% doanh nghiệp thuộc các ngành công nghiệp khác nhau.

Gần 64% sử dụng IoT trong ngành chăm sóc sức khỏe là theo dõi bệnh nhân.

89% các tổ chức chăm sóc sức khỏe đã bị vi phạm an ninh liên quan đến IoT.

Các lợi thế của chăm sóc sức khỏe từ xa

Ray Parker (2018) cho rằng, dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa dựa trên nền tảng internet vạn vật đã đem lại những lợi ích sau:

Cắt giảm chi phí thông qua theo dõi sức khỏe từ xa

Công nghệ sẽ giúp các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể theo dõi sức khỏe từ xa và đưa ra phác đồ điều trị mà không cần bệnh nhân có mặt trong bệnh viện, khắc phục được sự thiếu hụt nhân viên tại các trung tâm y tế, giúp cho các nước nghèo ở thế giới thứ ba đang thiếu các cơ sở y tế hay các khu vực bị lũ lụt, động đất, sóng thần hoặc bão duy trì được hoạt động chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Nhìn chung, công nghệ chăm sóc sức khỏe từ xa sẽ cung cấp các cơ sở y tế tốt hơn trên phạm vi toàn cầu.

Năng động, tiện lợi và chính xác trong việc thu thập và hiểu dữ liệu y tế

Với IoT, dữ liệu của bệnh nhân có thể được truyền tải tự động thông qua các hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử, bệnh nhân không bị vướng vào các thiết bị y tế như máy theo dõi nhịp tim, máy bơm máu, mặt nạ phòng độc... Nền tảng  IoT cũng cho phép tích hợp xử lý dữ liệu chính xác từ vô số thiết bị y tế để có được hiểu biết sâu sắc về sức khỏe của bệnh nhân, mà không làm phân tán thông tin. Do đó y bác sĩ không phải trực tiếp xử lý các dữ liệu phức tạp và dễ nhầm lẫn, các y tá dành nhiều thời gian hơn để chăm sóc cho người bệnh.

Điều hành kiên trì

Hiện nay, sự phát triển của các thiết bị theo dõi sức khỏe có thể đeo được như Apple iWatch đã bắt đầu đóng một vai trò quan trọng trong việc theo dõi sức khỏe cá nhân, song những thiết bị đeo được này đôi khi không chính xác. Các thiết bị đeo IoT chuyên dụng của ngành y tế trong hệ thống chăm sóc sức khỏe từ xa có thể phân tích và phát hiện các điểm sức khỏe khác nhau như huyết áp, nhịp tim, sóng não, nhiệt độ, vị trí vật lý, bước chân và nhịp thở. Các bác sĩ có thể chia sẻ phản hồi của họ với các thông tin thu thập tự động từ các thiết bị này và đưa ra đề xuất chung trong trường hợp khẩn cấp.

Các vấn đề tồn tại

Cũng theo Ray Parker (2018) mặc dù là một cuộc cách mạng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, luôn được nâng cấp nhằm tăng giải pháp và giảm chi phí, song IoT vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề và một vài thách thức cần được ghi nhớ. Cụ thể:

Các thiết bị vẫn còn bị hạn chế về tài nguyên, truyền dữ liệu và xử lý dữ liệu còn chậm, giao tiếp còn chưa đạt hiệu quả tối ưu.

Việc xây dựng hệ thống mật mã an toàn cho chăm sóc sức khỏe thông minh trong thành phố thông minh cũng là vấn đề còn bất cập.

Chưa có nhiều nghiên cứu có giá trị về việc cập nhật, nâng cấp, tối ưu hóa giải pháp công nghệ cho hệ thống.

Tạp chí truyền thông IEEE chuyên ngành y học cũng đã nhận được một số bài viết về chủ đề chăm sóc sức khỏe từ xa, nhưng chỉ chọn đăng được một vài bài, đầu tiên là bài “Tiểu đường 5G-Smart: Hướng tới cá nhân hóa” được đăng trên số tháng 4 năm 2018 của tạp chí Truyền thông IEEE. Bài báo này đề cập đến công nghệ thế hệ thứ nhất (5G) sẽ được áp dụng như là cơ sở hạ tầng truyền thông để cung cấp dịch vụ điều trị bệnh nhân tiểu đường cho từng bệnh nhân có hiệu quả, thoải mái, bền vững và thông minh, trong đó dữ liệu trong môi trường thành phố thông minh là một khía cạnh quan trọng để xem xét. Bài viết cũng đề xuất một cơ chế xác thực dựa trên mạng tinh thể để truyền mã số bí mật xác nhận người dùng nhằm đảm bảo an toàn dữ  liệu và bảo vệ quyền riêng tư cho người bệnh. Bài viết cũng đã cảnh báo tình trạng giả mạo hình ảnh y tế trong hoạt động chăm sóc sức khỏe thông minh, từ đó trình bày một hệ thống phát hiện sự giả mạo hình ảnh y tế cho một khung chăm sóc sức khỏe dựa trên điện toán đám mây.

Vấn đề bảo mật thông tin về sức khỏe của khách hàng cũng được các nhà nghiên cứu đề cập. Hiện nay, trong bối cảnh nhiều người sử dụng công nghệ truyền thông không dây, internet vạn vật và các thiết bị cảm biến sinh học có thể đeo và các thiết bị trong chăm sóc sức khỏe thông minh, việc bảo mật thông tin, giữ quyền riêng tư bị đe dọa vì các thiết bị IoT thiếu khả năng bảo vệ bí mật thông tin khi bị hacker tấn công. Để tìm giải pháp cho tình huống này, bài viết “Quyền riêng tư trong môi trường internet vạn vật” cho tạp chí Smart Health (Sức khỏe thông minh) đã đề cập đến các vấn đề dễ bị tổn thương liên quan đến mật khẩu thiếu độ mạnh cần thiết để bảo mật thông tin cho khách hàng. Từ đó, vấn đề bảo mật cao được bài báo đặt ra như một vấn đề bức thiết trong chăm sóc sức khỏe thông minh.

Ngoài ra, một loạt các vấn đề khác cũng được các nhà nghiên cứu đề cập đến như việc phát triển tính năng ứng dụng tập thể dục trên thiết bị di động trên quy mô lớn, có thể sử dụng tới 14.000 tháp di động và 4.000 người dùng. Những phát hiện này rất quan trọng với việc phát triển cộng đồng, xây dựng chính sách và quy hoạch thành phố. Bài viết chống va chạm trong nhà giới thiệu một hệ thống thông minh để giúp người khuyết tật tránh xa chướng ngại vật, đưa đến những viễn kiến công nghệ, mang lại nhiều giải pháp hơn cho dịch vụ chăm sóc sức khỏe thông minh. Bài viết về sử dụng điện toán đám mây khắc phục rối loạn giọng nói đã đưa ra một tính toán về tín hiệu giọng nói có thể được sử dụng để đánh giá tình trạng của người bệnh qua giọng nói.