Nhiều khó khăn trong quản lý thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ thực tiễn

Để tăng cường việc quản lý thực phẩm chức năng, giúp cho thực phẩm chức năng phát triển, thực hiện tốt vai trò dự phòng, giảm bớt nguy cơ mắc bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh giao các sở, ngành: Y tế, Công Thương, Thông tin và Truyền thông, Công an tỉnh, Báo Bắc Ninh, Đài Phát thanh-Truyền hình tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ phối hợp quản lý chặt chẽ việc quảng cáo thực phẩm chức năng trên địa bàn tỉnh. Thực phẩm chức năng chỉ được phép tiến hành quảng cáo khi đã được cơ quan y tế thẩm định về nội dung quảng cáo.

Tỉnh Bắc Ninh cũng yêu cầu phải xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong quản lý thực phẩm chức năng. Các cơ sở y tế cung cấp thông tin, tư vấn về thực phẩm chức năng phải theo đúng quy định của pháp luật.

Đồng thời, các sở, ngành cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về công tác đảm bảo an toàn thực phẩm trên địa bàn, đặc biệt tập trung vào các lĩnh vực: Chống buôn lậu, hàng giả, kinh doanh bán hàng đa cấp để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Giai đoạn từ 2/2/2018 đến nay, ngành y tế đã cấp: Giấy tiếp nhận bản công bố sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe cho 68.750 sản phẩm.

Một số khó khăn trong vấn đề quản lý thực phẩm chức năng trên địa bàn tỉnh đó là hình thức kinh doanh đa cấp, kinh doanh trên môi trường mạng xã hội đang diễn ra sôi động và phức tạp.

"Đặc biệt quản lý, kiểm soát mua bán, giám sát chất lượng thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe qua mạng, trong đó có hàng "xách tay" lại càng khó khăn hơn, các hành vi vi phạm khó phát hiện, người bán hàng có rất ít hàng hoặc không có hàng, mà khi có người đặt mới lấy về, nên người tiêu dùng phải hết sức lưu ý lựa chọn sản phẩm.

Mặt khác, do lợi nhuận, nhiều đối tượng bất chấp pháp luật sản xuất, nhập khẩu sản phẩm không bảo đảm, làm hàng giả, quảng cáo sai sự thật lừa dối người tiêu dùng gây bức xúc dư luận xã hội"- Bộ Y tế nêu trong báo cáo.

Trên thực tế, theo Bộ Y tế còn có tình trạng nhiều doanh nghiệp không tồn tại tại địa điểm kinh doanh đã đăng ký (đóng cửa, tạm ngừng kinh doanh hoặc giải thể, chuyển địa điểm khác mà không thông báo cho cơ quan quản lý) đã gây khó khăn cho công tác hậu kiểm.

Cũng theo Bộ Y tế, phương thức quản lý chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp được tự công bố sản phẩm và sản xuất, kinh doanh ngay sau khi tự công bố mà không cần có ý kiến của cơ quan quản lý.

Tuy nhiên, một bộ phận doanh nghiệp đã lợi dụng cơ chế này để thực hiện không đúng quy định, không gửi hồ sơ tự công bố đến cơ quan quản lý địa phương, công bố không đúng, không đầy đủ, thậm chí không công bố sản phẩm do mình sản xuất, kinh doanh, dẫn đến nhiều sản phẩm không được hậu kiểm và nguy cơ sản phẩm thực phẩm không đảm bảo an toàn.

Nhiều khó khăn trong quản lý thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ thực tiễn

Một khó khăn nữa trong công tác quản lý thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, theo Bộ Y tế, việc không quy định thời hạn hiệu lực giấy Tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm dẫn đến việc không kiểm soát được số lượng sản phẩm thực tế lưu thông trên thị trường, gây khó khăn cho công tác lập kế hoạch, bố trí nguồn lực hậu kiểm.

Ngoài ra, theo quy định tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, các Chi Cục An toàn vệ sinh thực phẩm được phân công tiếp nhận hồ sơ đăng ký bản công bố đối với một số sản phẩm, tự công bố trực tuyến, các văn bản, tài liệu được gửi bản điện tử, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, hiện nay phát sinh tình trạng sử dụng giấy tờ giả, scan màu để đưa vào hồ sơ công bố sản phẩm, gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Việc quản lý hoạt động quảng cáo thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe còn gặp nhiều khó khăn do sự phát triển của các hình thức quảng cáo qua mạng, quảng cáo truyền tiêu bằng miệng của người tham gia phân phối, kinh doanh đa cấp.

Việc đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại đối với thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe còn nhiều khó khăn do các thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả được sản xuất ở nước ngoài mang về. Do đó cần có sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan Hải quan, Biên phòng ngăn chặn từ biên giới thì mới có hiệu quả cao.

Tiếp đó, chưa có quy định về thu hồi, các trường hợp phải thu hồi giấy Tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm (trường hợp doanh nghiệp không tồn tại, không kinh doanh hoặc hậu kiểm phát hiện vi phạm), hủy hiệu lực bản tự công bố và hồ sơ tự công bố sản phẩm.

Bộ Y tế cũng chỉ ra: Việc chưa quy định bắt buộc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến (GMP, HACCP…) đối với thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm bổ sung (thuộc nhóm thực phẩm chức năng), thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi là chưa phù hợp vì đây là các sản phẩm đặt biệt, khác với các sản phẩm thông thường, cần phải quản lý việc sản xuất chặt chẽ hơn.