Củng cố Y tế trường học, chăm sóc toàn diện sức khoẻ học sinh

Toàn tỉnh hiện có 506 trường học công lập từ cấp học mầm non đến THPT với hơn 378 nghìn học sinh các cấp. Hệ thống trường cao đẳng, trung cấp trên địa bàn tỉnh đang có 32 đơn vị với hơn 6,3 nghìn sinh viên cao đẳng, hơn 6 nghìn học viên trung cấp và gần 4,4 nghìn học sinh theo học theo hình thức liên kết đào tạo trung cấp tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên. Hiện nay, 100% trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố; trạm Y tế xã, phường, thị trấn đều phân công cán bộ phụ trách công tác y tế trường học trên địa bàn. Các trường học trong tỉnh đều bố trí cán bộ y tế chuyên trách, hoặc phân công giáo viên, nhân viên kiêm nhiệm y tế trường học làm đầu mối, phối hợp cùng các trạm y tế xã, trung tâm y tế địa phương thực hiện công tác y tế trường học. Cùng với các hoạt động nâng cao năng lực chuyên môn và tổ chức mạng lưới cán bộ làm công tác y tế trường học, các ngành chức năng cố gắng bảo đảm cơ sở vật chất, trang thiết bị, thuốc thiết yếu và các điều kiện cần thiết khác.

Trước năm 2019, vị trí y tế trường học thuộc UBND các huyện, thị xã, thành phố quản lý, từ giữa năm 2019, 103 nhân viên ở vị trí này chuyển về trạm y tế các xã, phường, thị trấn. Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Giáp, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, việc chuyển mô hình quản lý y tế trường học về ngành Y tế đã tạo điều kiện cho nhân viên y tế có môi trường làm việc chuyên nghiệp hơn, được cấp Chứng chỉ hành nghề. Ở mô hình cũ, việc tuyển dụng nhân sự cho vị trí y tế trường học rất khó khăn nên con số hơn 100 nhân viên y tế trường học trên tổng số hơn 500 trường học trên địa bàn tỉnh thực tế là quá ít.

Tuy nhiên, qua mấy năm triển khai thực hiện quản lý y tế trường học theo mô hình hiện nay cũng có những khó khăn, hạn chế nhất định. Ông Đỗ Lê Thành Đạt, Trưởng khoa Sức khoẻ môi trường - Y tế trường học, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh chia sẻ: Thực tế giám sát công tác y tế trường học thời gian qua thì phần lớn các nhân viên y tế trường học sau khi chuyển về ngành Y tế quản lý tiếp tục phụ trách hoạt động y tế trường học, một số ít phụ trách công việc khác. Trạm y tế các xã, phường, thị trấn đều phân công một cán bộ phụ trách y tế trường học. Họ được làm chuyên môn, cấp Chứng chỉ hành nghề, song vì phải kiêm nhiệm các chương trình y tế khác, trong khi mỗi địa bàn có nhiều trường (các xã, phường, thị trấn ít nhất cũng có 3,4 trường học, phường nhiều nhất là Võ Cường (thành phố Bắc Ninh) với 19 trường học) nên việc hướng dẫn, giám sát về công tác y tế trường học cũng như công tác chăm sóc sức khỏe học sinh, truyền thông trực tiếp cho học sinh, xử lý sơ cấp cứu còn nhiều hạn chế.

Khám sức khoẻ cho học sinh Trường Tiểu học Đáp Cầu (thành phố Bắc Ninh).

Hội nghị tổng kết công tác y tế trường học năm học 2022-2023 và triển khai nhiệm vụ năm học 2023-2024 được tổ chức cuối tháng 8 vừa qua cũng chỉ ra những hạn chế, khó khăn trong công tác này như: Cán bộ kiêm nhiệm y tế trường học của trường học chưa thực hiện đầy đủ các nội dung công việc y tế trong trường học quy định tại Quyết định số 3822/QĐ-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày 23-11-2011. Do phụ trách nhiều công việc khác, không có chuyên môn y tế nên việc triển khai kế hoạch y tế trường học, chăm sóc sức khỏe học sinh còn nhiều khó khăn. Việc không thực hiện được  sơ cấp cứu và sử dụng được trang thiết bị, thuốc tại các phòng y tế tại trường có thể dẫn đến nhiều hậu quả đáng tiếc do không cấp cứu kịp thời, đặc biệt là các trường hợp trường xa trạm y tế. Chưa xây dựng và tổ chức được chương trình đào tạo riêng biệt cho các đối tượng tham gia công tác y tế trường học, như: Cán bộ trong hệ thống y tế; cán bộ chuyên trách và cán bộ kiêm nhiệm công tác y tế trường học trong các cơ sở đào tạo.

Các trường đã được đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng trường học theo chuẩn, tuy nhiên qua kết quả kiểm tra tại 605 trường thì có 37 trường học chưa có phòng y tế (chủ yếu tại các cơ sở mầm non tư thục); phần lớn các trường bảo đảm trang thiết bị y tế tối thiểu và một số thuốc thiết yếu, phục vụ cho công tác sơ cấp cứu và chăm sóc sức khỏe học sinh, tuy nhiên theo quy định tại Quyết định số 1221/QĐ-BYT ngày 7-4-2008 của Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành danh mục trang thiết bị, thuốc thiết yếu dùng trong phòng y tế học đường của các trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học thì các trường đều chưa đầy đủ. Hầu hết các trường đã có tủ thuốc thiết yếu, tuy nhiên do cán bộ phụ trách y tế trường học là cán bộ kiêm nhiệm nên việc sử dụng thuốc, đồ sơ cấp cứu cho học sinh không hiệu quả…

Để nâng cao chất lượng hoạt động công tác y tế trường học, cần tăng cường hơn nữa sự phối hợp giữa các ngành nhằm bảo đảm tính thống nhất, thường xuyên, thiết thực và hiệu quả trong công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khoẻ học sinh. Cũng cần có văn bản hướng dẫn từ cấp Bộ phù hợp với mô hình về việc chuyển nhân viên y tế trường học về ngành y tế quản lý.