Tăng cường phát hiện lao tiềm ẩn nâng cao hiệu quả phòng chống lao

Năm 2022, Bệnh viện Phổi với vai trò là cơ quan đầu mối đã phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức khám phát hiện chủ động lao, lao tiềm ẩn trong cộng đồng cho nhóm đối tượng: người cao tuổi, bệnh nhân tiểu đường, người nghèo, người hút thuốc lá, người sống trong trung tâm bảo trợ xã hội, trung tâm cai nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng methadone trên địa bàn. Chia sẻ về lí do triển khai các hoạt động này, bác sĩ CKII Nguyễn Thanh Hải – Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi cho biết, Việt Nam là một trong những nước có số lượng phát hiện ca mắc lao mới thấp nhất thế giới trong thời gian qua. COVID-19 khiến người dân bị hạn chế trong việc tiếp cận dịch vụ y tế nói chung, không thể hoặc khó có điều kiện để khám phát hiện lao. Trong khi đó, Bệnh viện Phổi cũng như các cơ sở y tế khác đều được chỉ đạo điều trị COVID-19. Mặt khác, thời gian qua, tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế cũng khiến công tác chẩn đoán và điều trị lao gặp khá nhiều khó khăn. Chính vì vậy, ngay khi tình hình dịch bệnh ổn định, hoạt động phòng chống lao mà trước nhất là khám phát hiện chủ động lao, lao tiềm ẩn trong cộng đồng đã được triển khai rộng rãi.

Lao là bệnh truyền nhiễm lây qua đường hô hấp, nhưng bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ

Bên cạnh việc thăm khám, Bệnh viện Phổi bố trí xe chụp X-quang phổi, thử phản ứng với vi khuẩn lao qua xét nghiệm mantoux cho 100% các đối tượng. Những đối tượng nghi lao, đối tượng có kết quả chụp phim X-quang phổi bất thường sẽ được lấy đờm để làm xét nghiệm khẳng định bằng máy Gene X-pert. Trong năm 2022, hoạt động khám cộng đồng đã thu được kết quả tích cực. Cụ thể, có 3542 người đã được khám và chụp X-quang phổi sàng lọc bệnh lao, trong đó 254 phim có bất thường nghi lao. Mặc dù số bệnh nhân lao tiềm ẩn được phát hiện nhiều, nhưng tỉ lệ không đồng ý điều trị còn khá cao vì hầu hết bệnh nhân không có triệu chứng nên không đồng ý uống thuốc. Trong khi đó, theo các bác sĩ, lao là bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu người bệnh tuân thủ phác đồ điều trị. Tuy nhiên, nếu không tuân thủ, người bệnh có thể bị kháng thuốc và trở thành nguồn lây trong cộng đồng. Đối tượng tham gia khám sàng lọc lao được thử phản ứng với vi khuẩn lao qua xét nghiệm mantoux

Chuẩn bị bệnh phẩm để xét nghiệm tìm vi khuẩn lao bằng hệ thống máy Gene X-pert cho kết quả nhanh chóng và chính xác

Bác sĩ CKI Võ Hà Nam – Khoa Lao phổi, Bệnh viện Phổi cho biết, lao là bệnh truyền nhiễm lây qua đường hô hấp. 1 bệnh nhân lao nếu không được điều trị có thể lây cho 10 – 15 người/năm. Hiện bệnh lao có tỉ lệ tử vong hàng đầu trong các bệnh truyền nhiễm. Hơn nữa, bệnh diễn biến thầm lặng, không có những triệu chứng rầm rộ, điển hình ngay từ đầu nên số lượng bệnh nhân mắc lao tiềm ẩn trong cộng đồng còn rất lớn. Việc nâng cao nhận thức của người dân và tổ chức các chiến dịch khám phát hiện lao tiềm ẩn trong cộng đồng có ý nghĩa rất lớn trong việc phát hiện và khoanh vùng, cắt đứt nguồn lây truyền. Hiện Bệnh viện Phổi đã triển khai thường quy kĩ thuật Gene X-pert trong xét nghiệm lao. Đây là công nghệ Gene hiện đại bậc nhất hiện nay, giúp chẩn đoán nhanh chóng và chính xác chỉ trong 1 giờ 45 phút. Không chỉ phát hiện vi khuẩn lao, Gene X-pert còn giúp xác định tình trạng và mức độ kháng thuốc của vi khuẩn để bác sĩ có phác đồ điều trị phù hợp, hiệu quả nhất. Những người có kết quả X-quang phổi bất thường hoặc xét nghiệm Mantoux dương tính sẽ được tư vấn đi chẩn đoán xác định và sớm đưa vào điều trị

Với phương châm “phát hiện nhanh nhất người bệnh, nguồn lây và điều trị dứt điểm để cắt đứt nguồn lây”, mạng lưới chống lao hiện được duy trì tại tất cả 8 TTYT và 126 trạm y tế trên địa bàn tỉnh. Tại tuyến tỉnh, ngoài Bệnh viện Phổi, ngành y tế cũng giao BVĐK tỉnh tham gia vào công tác điều trị lao, đồng thời yêu cầu các cơ sở y tế cả công lập và tư nhân đẩy mạnh việc lấy mẫu và gửi mẫu xét nghiệm chẩn đoán lao đến Bệnh viện Phổi với những bệnh nhân nghi ngờ. Nhờ đó, năm 2022, toàn tỉnh đã thực hiện gần 14.000 mẫu xét nghiệm lao, phát hiện 734 bệnh nhân lao mới được điều trị. Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định, nhưng công tác phòng chống lao trên địa bàn tỉnh vẫn đối mặt với nhiều khó khăn như dịch tễ lao còn cao, lao đa kháng thuốc có xu hướng tăng, tình hình lao đồng mắc phức tạp; trong khi đó, các nguồn viện trợ của các tổ chức quốc tế bị thu hẹp.

Bác sĩ CKII Nguyễn Thanh Hải – Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Bắc Ninh cho biết, thời gian tới, để nâng cao hiệu quả hoạt động phòng chống lao nói chung và khám phát hiện lao tiềm ẩn nói riêng, đơn vị sẽ phối hợp với các cơ quan truyền thông tăng cường nâng cao nhận thức của người dân về bệnh lao, vận động người dân tích cực tham gia khi có hoạt động khám tại cộng đồng. Bên cạnh đó, trong hoạt động chuyên môn, bệnh viện sẽ phối hợp điều trị lao tiềm ẩn cho bệnh nhân nhiễm HIV; khám, chẩn đoán và đưa vào điều trị sớm với lao trẻ em; nâng cao hiệu quả điều trị lao kháng thuốc và tăng cường phối hợp y tế công – tư trong phòng chống lao.

Dùng thuốc điều trị lao có thể gặp tác dụng phụ  nhưng người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của cán bộ y tế để việc điều trị đạt hiệu quả

Với chủ đề của Ngày Thế giới Phòng chống Lao năm nay là: ĐÚNG! CHÚNG TA CÓ THỂ CHẤM DỨT BỆNH LAO). Vì thế, những hoạt động mà chương trình phòng chống lao nói chung, Bệnh viện Phổi nói riêng đã và đang tích cực triển khai không chỉ góp phần khắc phục những ảnh hưởng của đại dịch COVID - 19 mà còn góp phần phát hiện sớm, chủ động truy vết để cứu sống cho người bệnh, giảm nhanh nguồn lây lan cho cộng đồng và giảm nhanh dịch tễ bệnh lao và hướng tới chấm dứt bệnh lao vào năm 2035. Tuy nhiên, để đạt được những thành quả mới rất cần sự tích cực vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong đầu tư nguồn lực cũng như sự chung tay của cả cộng đồng./.